Overgewicht bij honden

We houden allemaal zielsveel van onze honden en willen hem of haar zo goed mogelijk verzorgen. Daarom geven we met heel veel liefde hondenvoer, snacks en meerdere tussendoortjes. Wij eten zelf ook graag zo lekker mogelijk en gunnen dat onze huisdieren ook.

Maar de meeste merken hondenvoer bevatten veel te veel koolhydraten, waardoor het gevaar van overgewicht van jouw hond op de loer ligt. En dat terwijl je je keurig houdt aan de aangegeven hoeveelheden op de verpakking. Het goede nieuws is dat als je overstapt op hondenvoer die veel dierlijke eiwitten bevat en weinig koolhydraten, jouw hond vanzelf zal afvallen, zonder dat zij honger zal hebben of zich minder verzadigd zal voelen.

De gevolgen van overgewicht

Het aantal honden dat (veel) te zwaar is, neemt toe. In Nederland en België kampen naar schatting meer dan 50% van de honden met overgewicht. En overgewicht bij honden leidt tot allerlei problemen. Onder meer de volgende:

• verkorting van de levensverwachting met 2 jaar;
• hart- en longproblemen;
• bot –en gewrichtsproblemen (zoals artrose);
• verhoogde kans op diabetes;
• verhoogde kans op blaasproblemen;
• verhoogde kans op darm – en leverproblemen;
• kortademigheid;
• slechte conditie;
• traagheid;
• kans op doffe huid;
• minder goede wondgenezing en kans op huidziekten;
• minder goed kunnen afvoeren van warmte in de zomer (en dus kans op oververhtting);
• afname van levenslust.

Overgewicht bij honden heeft serieuze gevolgen

Overgewicht heeft dus lichamelijke èn geestelijke gevolgen. Dieren die te zwaar zijn, zijn sneller moe en spelen veel minder met andere honden. Terwijl honden daar wel veel behoefte aan hebben. Ook kunnen ze minder goed tegen warmte en wel hebben ze vaker last van gewrichtspijn. Kortom:  overgewicht heeft gevolgen voor het welzijn van de hond: een hond met overgewicht is simpelweg minder gelukkig.

Overgewicht bij honden kan dus tot serieuze problemen leiden en het is dan ook zaak om zo snel mogelijk actie te ondernemen als je overgewicht bij jouw hond constateert. De pondjes komen er namelijk snel aan, maar gaan er maar heel langzaam weer af. Hoe eerder je ingrijpt, hoe makkelijker het is.

Wanneer is sprake van overgewicht bij jouw hond?

Van overgewicht is sprake als een hond meer dan 5 à 10% meer weegt dat zijn of haar ideale lichaamsgewicht.

Maar wat is ideaal? Ideaal is als je bij jouw hond van boven af gezien een taille kan zien. Vanuit de zijkant gezien moet de buik achter de ribben oplopen. De buik moet dus minder breed zijn dan de ribbenkast.

Makkelijker is misschien om te voelen: je moet de ribben (rugwervels en bekkenbeenderen) van je hond goed kunnen voelen als hij of zij staat, zonder dat je ze ziet. Ze mogen dus niet uitsteken, maar mogen ook niet met laag vet bedekt zijn. Je moet de ribben kunnen voelen als je je hond over de buik aait, zonder dat je druk hoeft uit te oefenen. Ideaal is dus als een hond een taille heeft, de buik minder breed is dan de borstkas en de ribben goed voelbaar zijn, maar niet uitsteken.

De hond op de foto bij deze blog heeft ideaal gewicht. Je ziet zijn taille en de ribbenkast is niet bedekt met laagje vet. Wil jij weten of jouw hond te dik is? Kom er achter via deze link ‘Heb ik een te dikke hond?’

De Body Condition Score

Bij honden kan de Body Condition Score (BCS) worden gebruikt om te bepalen of een hond overgewicht heeft, of niet.

Volgens deze BCS geef je een hond een cijfer, van 1 tot 5. Een hond met een BCS van 1 is zeer mager, een 2 heeft ondergewicht, een 3 heeft een ideaal gewicht, een 4 heeft overgewicht en een 5 heeft obesitas.

De BCS wordt bepaald aan de hand van de volgende criteria: de vorm van de hond in zij- en bovenaanzicht en vet aanwezig op de ribben en aan de staartbasis.

De afbeelding hieronder is afkomstig van de Amerikaanse organisatie die probeert overgewicht bij honden aan te pakken, de World Small Animal Veterinary Association.

De oorzaken van overgewicht

Overgewicht kan het gevolg zijn van een ziekte, zoals hypothyreoidie (een trage stofwisseling) of  hyperadrenocortisme (een tumorziekte van de biernier). Ook kan overgewicht veroorzaakt worden door bepaalde medicijnen.

Maar de meest voorkomende oorzaak van overgewicht en obesitas is dat de hond een energie-overschot heeft als gevolg van voeding. Hier zitten twee aspecten aan: de hoeveelheid hondenvoer die wordt gegeven en de kwaliteit van het hondenvoer.

De hoeveelheid hondenvoer

Op het pak staat altijd een advies vermeld over de aanbevolen hoeveelheid. Belangrijk om te onthouden is dat dit slechts een advies is, gebaseerd op algemene richtlijnen. Dit zegt nooit iets over jouw hond in het bijzonder.

Een hond is een individu. Dat betekent dat de hoeveelheid voer die een hond nodig heeft, afhankelijk zijn van de individuele omstandigheden.

Factoren die van invloed zijn op de hoeveelheid voer die een hond nodig heeft

Ras

Sommige rassen zijn extra gevoelig voor het risico van overgewicht. Deze rassen hebben minder calorieën nodig hebben om op hun ideale gewicht te blijven.

Enkele rassen die extra risico lopen op overgewicht:

• Labrador Retriever
• Golden Retriever
• Cocker Spaniel
• Cairn Terrier
• Shetland Sheepdog
• Beagle
• Cavalier King Charles Spaniel
• Basset Hound.

Castratie

Castratie is een belangrijke risicofactor voor het ontstaan van overgewicht/obesitas. Uit verschillende studies blijkt dat dit zou kunnen komen door een tragere stofwisseling. De hormoonhuishouding is nu eenmaal veranderd en een tragere stofwisseling kan hier een gevolg van zijn.

Maar het kan ook dat een hond die gecastreerd is, anders gaat eten of minder gaat bewegen.

Leeftijd

Jonge dieren zitten nog midden in de groei en hebben veel energie nodig om te groeien en zich te ontwikkelen. Daardoor lopen ze weinig risico van op overgewicht of obesitas.

Dieren van middelbare leeftijd hebben de meeste kans op overgewicht en obesitas.

Beweging

Een belangrijke factor die van invloed is op de hoeveelheid voer die een hond nodig heeft, is de mate waarin zij beweegt. Uit een studie van drs. Janne Simons blijkt dat er verband bestaat tussen de hoeveelheid dagelijkse beweging en het bestaan van overgewicht.

De kwaliteit van het hondenvoer

Hiervoor bleek al dat voeding de belangrijkste oorzaak is van overgewicht. En dan gaat het niet alleen om de hoeveelheid voeding die gegeven wordt, maar met name ook om de kwaliteit van het voer dat je geeft.

Uit een studie van drs. Janne Simons blijkt dat er een directe relatie is tussen de kwaliteit van het hondenvoer en het risico op overgewicht.

Belangrijk is dus niet alleen hoeveel je je hond geeft, maar vooral welke voedingsstoffen. In het artikel: Hoe kies ik het beste hondenvoer voor mijn hond, wordt uitgelegd welke voedingsstoffen je hond nodig heeft.

Dè oplossing voor overgewicht: veel dierlijke eiwitten, weinig koolhydraten

Een dieet met veel eiwitten en heel weinig koolhydraten zorgt er voor dat het lichaamsgewicht afneemt. Dit geeft meerdere redenen:

• door het consumeren van eiwitten is een hond eerder en langer verzadigd, zodat er minder voeding nodig is om zich prettig te voelen.
• een maaltijd met weinig koolhydraten helpt de bloedsuikerspiegel te stabiliseren. Hierdoor wordt hypoglycemie voorkomen (een hele lage bloedsuikerspiegel).
• Door koolhydraten te vervangen door eiwitten wordt bovendien de vetstofwisseling gestimuleerd. Je zet als het ware het verbrandingsmotortje aan.
• Eiwitten bevorderen spiermassa. En spiermassa verbruikt meer energie, ook in rust. Jouw hond zal dus meer energie verbranden.
• Het verteren van eiwitten kost meer energie dan het verteren van vet. 

Vervang koolhydraten door eiwitten

Als een hond met overgewicht, zijn of haar voeding op hele simpele manier verandert door voeding met een hoger eiwit gehalte en veel minder koolhydraten te eten, dan zal de hond gewicht verliezen, terwijl de inname van het aantal kilocalorieën hetzelfde blijft. Dit komt vooral doordat het vetgehalte van de hond zal afnemen terwijl de spiermassa volledig behouden zal blijven. 

Bestaat er ook zoiets als te veel eiwitten?

Dit is een mythe die inmiddels door de wetenschap is weerlegd . In tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd, is voeding met een hoog eiwitgehalte gezond voor alle honden.

Wetenschappelijke studies (onder andere een wetenschappelijke studie met Deense Dogs, van de Universiteit Utrecht) hebben aangetoond dat een voeding met een hoog eiwit gehalte niet leidt tot gezondheidsproblemen.

Integendeel: het versterkt het immuunsysteem, en het centrale zenuwstelsel, draagt bij aan een snelle wondgenezing, helpt spiermassa op te bouwen, en is nodig voor een gezonde huid en vacht. Honden hebben baat bij een dieet met veel eiwitten.

Eiwitten uit dierlijke bron

Belangrijk daarbij is wel dat het daarbij zal moeten gaan om eiwitten uit dierlijke bron. Eiwitten uit dierlijke bron zijn hoogwaardige eiwitten omdat ze alle aminozuren bevatten die een hond niet zelf kan aanmaken.

Net zo belangrijk is de verteerbaarheid van de eiwitten. Je kan wel hoogwaardige eiwitten geven, maar als de hond ze niet kan verteren heeft hij of zij daar niets aan.

Omdat honden een heel kort en simpel mag -darmstelsel hebben zijn zij niet goed in staat om eiwitten uit planten te verteren en zijn zij veel beter in het verteren van eiwitten uit vlees.

Vlees, gevogelte, vis en eieren

Deze ingrediënten leveren hoogwaardige eiwitten uit dierlijke bron.

Belangrijk is ook de manier waarop de ingrediënten worden bewerkt. Verhitting vermindert namelijk de kwaliteit van het eiwit. Als voeding te hoog wordt verhit vernietigt het de aminozuren methionine en histidine (twee essentiële aminozuren).

Idealiter zou (een deel van) het vlees vers of rauw verwerkt moeten worden.

Conclusie: hoe laat je jouw hond gewicht verliezen zonder hongergevoel? 

Heel simpel: geef jouw hond kwalitatief goed hondenvoer met een hoog vleesgehalte, een hoog eiwitgehalte en weinig koolhydraten. Als je overstapt op dit ander voer, zal jouw hond gewicht verliezen zonder dat je haar minder eten hoeft te geven! En zal jouw hond haar gezonde gewicht ook weten te behouden. 

Een dieet met veel eiwitten en heel weinig koolhydraten zorgt er voor dat het lichaamsgewicht afneemt.